مصرف روزانه دانههای آفتابگردان (Helianthus annuus) میتواند مقدار قابل توجهی از مواد معدنی، ویتامینها، پروتئینها و آنتیاکسیدانهای لازم را در اختیار بدن ما قرار دهد. دانههای آفتابگردان یک غذای قابل دسترس و اقتصادی هستند که بسیار مغذی بوده و میتوانند نقش مؤثری در درمان انواع عفونتها، التهابات، بدخیمیها و بیماریهای قلبی-عروقی داشته باشند. به دلیل نقش مهم دانههای آفتابگردان در زندگی ما، در این مقاله به بررسی برخی از مهمترین فواید و خواص تخمه آفتابگردان و همچنین مضرات تخمه آفتابگردان میپردازیم.
فهرست مطالب
توجه : اگر به موضوع فواید و خواص گیاهان و دانهها علاقهمند هستید، پیشنهاد میکنیم مقالات فواید و خواص برگ انجیر و خواص تخم شربتی را نیز مطالعه نمایید.
درباره دانههای آفتابگردان و روغن آفتابگردان
به طور معمول، دانههای آفتابگردان برای تهیه روغن آفتابگردان استفاده میشوند که این روغن یک مکمل غذایی بسیار مفید و غنی از اسیدهای چرب است. دانههای آفتابگردان حاوی ویتامین E هستند که میتواند به طور قابل توجهی التهاب را کاهش داده و روماتیسم مفصلی(rheumatoid arthritis)، آرتروز و آسم را کاهش دهد. این دانهها حاوی مقادیر زیاد منیزیم نیز هستند. منیزیم میتواند به کاهش فشار خون بالا، سردردها و جلوگیری از سکته قلبی کمک کند.
از آنجا که دانههای آفتابگردان ادرارآور و خلطآور هستند، این دانهها به خاطر توانایی درمان عفونتهای برونشی، حلقی، ریوی و همچنین سرفه و سرماخوردگی بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند. یکی دیگر از خواص تخمه آفتابگردان کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، مشکلات دیابتی و کاهش شدت گُر گرفتگی در زنان در دوران یائسگی است.
روغن دانه آفتابگردان به عنوان روغن ماساژ و یک روغن خوراکی برای تزئین غذاها و همچنین برای کمک به درمان یبوست استفاده میشود. همچنین برای درمان زخمهای پوستی، پسوریازیس و روماتیسم نیز میتوان از روغن دانه آفتابگردان استفاده نمود. کنجاله آفتابگردان نیز فواید بسیاری دارد و به عنوان یک غذای مفید برای دام و طیور استفاده میشود.
ارزش غذایی دانههای آفتابگردان
فواید غذایی و تغذیهای دانههای آفتابگردان به خوبی شناخته شده است. آنها منبعی عالی از انواع ویتامین ها و مواد معدنی حیاتی مانند ویتامین E، ویتامینهای گروه B، سلنیوم، مس، روی، منیزیم، فولات، آهن، چربیهای غیراشباع سالم، پروتئین و فیبر هستند. هر وعده غذایی، ناهار و تنقلات میتواند با دانههای آفتابگردان تکمیل و ترکیب شود.
دانه آفتابگردان دارای تراکم غذایی بالایی است. در جدول زیر مواد مغذی اصلی موجود در یک اونس (30 گرم یا یک چهارم پیمانه) دانه آفتابگردان خشک شده و پوستکنده شده آورده شده است:
کالری | 163 |
چربی کل، که موارد زیر را شامل می شود: | 14 گرم |
• چربی اشباع شده | 1.5 گرم |
• چربی اشباع نشده | 9.2 گرم |
• چربی اشباع نشده مونو | 2.7 گرم |
پروتئین | 5.5 گرم |
کربوهیدرات | 6.5 گرم |
فیبر | 3 گرم |
ویتامین E | 37% از مقدار مصرف روزانه |
نیاسین | 10% از مقدار مصرف روزانه |
ویتامین B6 | 11% از مقدار مصرف روزانه |
فولات | 17% از مقدار مصرف روزانه |
پنتوتئیک اسید | 20% از مقدار مصرف روزانه |
آهن | 6% از مقدار مصرف روزانه |
منیزیم | 9% از مقدار مصرف روزانه |
روی | 10% از مقدار مصرف روزانه |
مس | 26% از مقدار مصرف روزانه |
منگنز | 30% از مقدار مصرف روزانه |
سلنیوم | 32% از مقدار مصرف روزانه |
مزایای سلامتی بذرهای آفتابگردان
فواید تخمه آفتابگردان موضوع تحقیقات بسیاری بوده است. برخی از خواص تخمه آفتابگردان که در تحقیقات علمی گزارش و اثبات شدهاند به شرح زیر هستند:
تخفیف ویژه دوره باغبانی کودک و نوجوان
شما میتوانید تا ساعت 24 امشب، دوره جامع باغبانی کودک و نوجوان را با 20 درصد تخفیف تهیه نمایید.
کد تخفیف : web251
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با دوره باغبانی کودک و نوجوان، از طریق شماره تلفن 77630589-021 و یا واتس اپ، با ما در تماس باشید.
فعالیت ضد باکتریایی
تحقیقات بالینی نشان میدهند که دانه های آفتابگردان به عنوان یک عامل ضد باکتریایی مؤثر عمل میکنند. یک تحقیق انجام شده در مصر نشان داد که استفاده موضعی از روغن بذرهای آفتابگردان سه بار در روز بر روی نوزادان زودرس با سن جنینی زیر ۳۴ به طور قابل توجهی شرایط پوست را بهبود میبخشد.
مطالعه دیگری بر حیوانات نشان داد که روغن بیوپروکسویل Bioperoxoil (روغن آفتابگردان اُزونه شده) فعالیت ضد باکتریایی، اثرات ضد التهابی و قابلیت ترمیم زخم بیشتری نسبت به سایر درمانهای ضد میکروبی تجاری موجود دارد. همچنین تحقیقات نشان داد که درمان با بیوپروکسویل اثرات محافظتی بر روی بافت پیوندی پوست دارد و ترمیم زخم را بهبود میبخشد.
فعالیت ضد قارچی
یکی دیگر از خواص تخمه آفتابگردان، خاصیت ضد قارچی آن است. تحقیقات نشان داده است که روغن اُلئوزونOleozon (یک نوع دیگر از روغن آفتابگردان اُزونه شده) میتواند به عنوان یک درمان ایمن، مؤثر و اقتصادی برای عفونت تینیا پدیس ( tinea pedis infection) عمل کند. در این تحقیقات، الئوزون موضعی و کرم کتوکونازول با هم مقایسه شدند و نتایج نشان داد که هر دو کرم میتوانند اثرات ضد قارچی مشابهی از خود نشان دهند.
فعالیت ضد التهابی
یکی دیگر از فواید جالب دانه آفتابگردان، فعالیت ضد التهابی قابل توجه آن است. بذرهای آفتابگردان یک منبع عالی از آنتیاکسیدانهای محلول در چربی ضروری بدن نظیر منیزیم و ویتامینE هستند. ویتامینE خاصیت آنتیاکسیدانی دارد که از آسیب رادیکالهای آزاد به ساختارها و مولکولهای حاوی چربی مانند کلسترول، سلولهای مغزی و غشاءهای سلولی جلوگیری میکند. بذرهای آفتابگردان همچنین شامل فلاونوئیدها و ترکیبات دیگری هستند که میتوانند به کاهش التهاب کمک کنند.
کاهش کلسترول
تصور میشود که بذرهای آفتابگردان حاوی ترکیباتی با ساختاری مشابه کلسترول به نام فیتواسترولها phytosterols هستند. داشتن رژیم غذایی با فیتواسترول بالا، ایمنی انسان و سلامت اعضای بدن را بهبود میبخشد، سطح کلسترول خون را کاهش میدهد و حتی از بروز سرطان جلوگیری میکند. توکوفرول (Tocopherol) و فیتواسترول های موجود در روغن آفتابگردان باعث کاهش سطح کلسترول (LDL) بدن نیز میشوند.
فعالیت ضد سرطانی
همچنین مطالعات نشان دادهاند که عصاره دانههای آفتابگردان خواص ضد دیابتی و ضد سرطانی دارد. سلنیوم یک عنصر کمیاب است که برای حفظ سلامت در انسانها ضروری است و دانههای آفتابگردان منبع خوبی از این عنصر هستند.
بیماران سرطان پیشرفته ممکن است در برخی شرایط از درمان با دوز بالای سلنیوم بهرهمند شوند. در کنار شیمی درمانی، رادیوتراپی، سلنیوم میتواند به عنوان یک داروی قابل تحمل بدون عوارض جانبی عمل کند.
ویتامین E، قابل حلترین آنتیاکسیدان در آب در بدن است که در مقادیر قابل توجهی در دانههای آفتابگردان طبیعی یافت میشود. ویتامین E میتواند در شیوع کمتر سرطان کولون نیز موثر باشد. بر اساس یک مطالعه ، مصرف بیشتر بذر کدوتنبل و آفتابگردان ریسک ایجاد سرطان پستان پس از یائسگی را کاهش میدهد.
سلامت قلب و عروق
فشار خون بالا یک عامل خطرناک برای بیماری قلبی است که ممکن است منجر به حمله قلبی یا سکته شود. دانههای آفتابگردان حاوی اسیدهای چرب غیراشباع به ویژه اسید لینولئیک است. اسید لینولئیک توسط بدن به ماده ای هورمون مانند تبدیل میشود که آنزیم های مسئول انقباض رگ های خونی را مهار میکند. بنابراین، این اسید میتواند در انبساط عروق خون کمک کند و فشار خون را کاهش دهد. مقدار منیزیم موجود در دانههای آفتابگردان نیز فشار خون را پایین میآورد.
محافظت از پوست
روغن دانههای آفتابگردان میتواند یک جایگزین درمانی برای اگزما باشد. دانههای گیاه آفتابگردان روغنی سبک و غیر چرب دارند که برای پوست مفید است. این روغن غنی از کلسیم، روی، پتاسیم، آهن، فسفر و ویتامینها (A وD و به خصوص E) است. علاوه بر این، روغن آفتابگردان به دلیل سطح بالای اسیدهای چرب مهم، به خصوص اسید لینولئیک به طور شگفتانگیزی برای پوست مغذی است (مقدار اسید لینولئیک در پوست با پیر شدن کاهش مییابد و ممکن است توسط صابونها، شامپوها و محصولات تمیزکننده قوی شسته شود).
خواص ضد دیابتی
شواهد مطالعاتی نشان میدهد که مصرف دانههای کتان و دانههای آفتابگردان میتواند به کاهش عوارض دیابت کمک کند. اسید کلروژنیک(chlorogenic )، اسید کوینیک (quinic )، اسید کافئیک (caffeic)، گلیکوزیدها (glycosides) و فیتواسترولهای (phytosterols) موجود در آنها باعث میشوند که این دانهها خواص ضد دیابتی داشته باشند.
خواص تخمه آفتابگردان برای زنان
همانطور که گفته شد، دانههای آفتابگردان میتوانند شدت گرگرفتگی در زنان در دوران یائسگی و خطر سرطان کولون را کاهش دهند. علاوه بر این، دانههای آفتابگردان منبع خوبی از فیتواسترول هستند که میتوانند در پیشگیری از سرطان سینه مؤثر باشند.
خواص دانه آفتابگردان برای مردان
یکی از مهمترین خواص تخمه آفتابگردان برای مردان افزایش تعداد اسپرم است. سلنیوم و ویتامین E در دانههای آفتابگردان به میزان زیادی وجود دارند. مصرف سلنیوم و ویتامین E میتواند کیفیت اسپرم را بهبود بخشد و تأثیرات مثبت و محافظتی به ویژه بر تحرک اسپرم داشته باشد.
عوارض و مضرات تخمه آفتابگردان برای مردان و زنان
حساسیت و آلرژی
حساسیت به دانههای آفتابگردان رایج نیست، اما چندین مورد ثبت شده است. آسم، تورم دهان، خارش دهان، جوشهای پوستی، زخمها، استفراغ و آنافیلاکسی تنها برخی از واکنشهای ممکن هستند.
مصرف دانههای آفتابگردان بوداده یا دانههای آفتابگردان پودر شده و یا کره دانههای آفتابگردان نیز همانند مصرف دانه های خام آن میتواند حساسیتزا باشد. روغن آفتابگردان تصفیه شده به احتمال زیاد مقدار کافی از پروتئینهای حساسیتزا را ندارد.
فلز کادمیوم
یکی از مضرات تخمه آفتابگردان احتمال وجود فلز سنگین کادمیوم در این دانه ها است. آفتابگردانها به طور معمول کادمیوم را از خاک جذب کرده و در دانههای خود نگه میدارند؛ به همین دلیل معمولاً غلظت کادمیوم در آنها از سایر مواد غذایی بیشتر است. به همین دلیل باید در مصرف این دانه ها حد اعتدال را رعایت نمود. اگر در طول یک مدت طولانی بدن شما با مقدار بالایی از فلز سنگین کادمیوم در تماس باشید، ممکن است کلیههای شما آسیب ببینند.
برای یک بزرگسال با وزن 70 کیلوگرم توصیه میشود هفتهای حداکثر 490 میکروگرم کادمیوم مصرف کند. در یک مطالعه علمی، وقتی شرکت کنندگان در طول یک سال هر هفته 9 اونس (255 گرم) دانههای آفتابگردان مصرف کردند، مصرف هفتگی متوسط کادمیوم از 65 به 175 میکروگرم در هفته افزایش یافت. با این حال، سطح کادمیوم خون آنها و همچنین کلیههایشان تحت تأثیر قرار نگرفتند.
بنابراین، تا زمانی که در رژیم غذایی خود مقداری متعادل از دانههای آفتابگردان مصرف کنید، ( به عنوان مثال 30 گرم در روز)، هیچ مشکلی خاصی نخواهید داشت.
باکتری سالمونلا
گاهی اوقات، دانه ها ممکن است شامل باکتری های خطرناک مانند سالمونلا (Salmonella ) باشند که میتوانند در محیط گرم و مرطوب جوانه زنی رشد کنند. این نکته به خصوص برای دانه های آفتابگردان جوانه زده خام مهم است. چرا که این دانه ها معمولاً تحت گرمای بالای 48 درجه سانتی گراد قرار نگرفته اند.
خشک کردن دانه های آفتابگردان با دمای بالا باعث از بین رفتن میکروب های خطرناک آنها میشود. طبق یک مطالعه، وقتی که دانه های آفتابگردانی که اندکی جوانه زده بودند را در دماهای۵۰ درجه سانتیگراد و بالاتر خشک کردند شیوع سالمونلا به طور قابل توجهی کاهش یافت.
تنگی روده
گاهی اوقات مصرف زیاد دانه های آفتابگردان باعث انسداد مدفوع یا تنگی روده در کودکان و بزرگسالان میشود. ممکن است هنگام مصرف دانه آفتابگردان، اشتباهاً پوست تخمه غیر قابل هضم را نیز بخورید. این کار ممکن است خطر انسداد مدفوع را افزایش دهد.
افزایش وزن
یکی دیگر از مضرات تخمه آفتابگردان کالری بالای آن ها است. به دلیل داشتن کالری بالا مصرف بیش از حد دانه های آفتابگردان میتوان موجب افزایش وزن شود. تخمه آفتابگردان بسیار خوشمزه است و از طرفی با توجه به خواص تخمه آفتابگردان، بسیاری از افراد در مصرف آنها افراط میکنند. اما باید به خاطر داشت که استفاده بیش از حد تخمه آفتابگردان میتواند هرگونه مزایای آن را منتفی کرده و باعث چاقی و حتی ایجاد مشکلات سلامتی شود.
توجه : این مقاله برگرفته از مقاله انگلیسی Sunflower Seeds Benefits از وبسایت floristkid است.
راستی می دونستی که باغبونی یکی از بهترین روشها برای علاقهمند کردن بچهها به میوه و سبزیجاته؟ اگر میخوای بچههات رو به مصرف غذاهای سالم تشویق کنی، حتما باغبونی رو با اونا تمرین کن. تازه باغبونی باعث افزایش صبر، اعتماد به نفس و مسئولیتپذیری بچه ها هم میشه😋
حالا که اینقدر باغبونی خوبه🥰، یادت نره به فروشگاهمون هم سر بزنیا😉. تو فروشگاه مریان، هر چیزی که برای یادگیری و انجام باغبانی کودک و نوجوان نیاز داری رو میتونی پیدا کنی 😍
تخمه آفتابگردان یه انتخاب عالی برای کاهش التهاب بدنه! سرشار از ویتامین E و فلاونوئیدهاست که به کاهش سطح پروتئینهای التهابی کمک میکنن.